Memeli canlılarda bulunan bir çok bulaşıcı olan veya olmayan hastalık, mikrop ve bakteri türünden, taşıdığı veya bulaştırdığı hastalıklıları taşıyan canlılara, genel olarak ara taşıyıcı, canlı vektör adı verilmektedir.
Vektörler, dış çevre koşullarına bağlı olarak, insan sağlığını tehdit eden, ölümcül sonuçlara sebep olan faktörlerdendir. Yüzyıllar önceden beri bu ara taşıyıcı vektörlerin, insan ve halk sağlığı açısından başta salgın hastalıkların artmasında ve çoğalmasında büyük rol oynamaktadırlar.
Şu an ki zamanda bile, özellik ile geri kalmış ülkelerde, nispeten de de olsa tüm dünya ülkelerinde, risk oluşturmaya, birçok hastalıkları, hasta olan kişilerden, hasta olmayan sağlıklı kişilere taşıyarak büyük sorun olmaya devam etmektedir.
Bu hastalıkları taşıyan zararlının başlıcaları ise, farelere, sıçanlar, kemirgenler, sivrisinekler, yakarcalar, karasinekler, keneler, bitler ve tahtakurularıdır. Sizlere belirttiğimiz bu canlılardan, fareler ve karasinekler insan sağlığı açısından risk oluşturan, bir yerdeki mikrop ve bakterileri üzerinde taşıyarak, bulaştırırlar. Kene, Sivrisinek, yakarca ve tahtakurusu böcekleri ise hasta kişinin kanında bulunan mikrop ve bakterileri sağlıklı kişilerin vücutlarını ısısrıp kan taşıması sayesinde geçirir.
Vektörler taşıyan zararlılar ile mücadele etmenin yolları nelerdir?
- Fiziki Mücadele:
Vektörler ve diğer zararlı böcek türleri için en önemli mücadele yolunun ilk aşaması, vektör üremesi için uygun olan ortamların, ortadan kaldırılması veya imkan sunulmamasından başlamaktadır.
Örnek verecek olursak karasinekler, çoğalma ve üremelerini genellikle çöp atık alanlarında, gübre atık alanlarında, deniz mahsulleri işleyen tesislerde iş bitiminde temizlenmeyen kanallarda, et entegre tesislerinde, hijyen kurallarına uyulmamasından kaynaklı oluşan, et ve kan atık alanlarında, imha edilmek üzere ayrılan hayvanların, uygun imha edilmeyerek leşlerinin bir kısmının ortada kalmasından veya sakatat işleme tesislerinden atık olan değerlendirilen ürünlerin uzun süre bekletilip daha sonra atılmasından dolayı alanlarda karasinek popülasyonu kontrol edilmeyebilir.
Karasinek popülasyonun önüne geçmek ve ortamda kabul edilebilir seviyedeki, uçkun karasinek popülasyonu için, çevre sağlığı önlemlerinin ve hijyen kurallarının eksiksiz olarak yerine getirildiği taktirde, oluşabilecek karasinek popülasyonun önüne geçebilirsiniz.
Diğer fiziki mücadele yöntemleri ise, yaşam alanlarından belirtiğimiz zararlı türlerinin, girişlerini engellemek için alınacak izalasyon tedbirleridir. Yazlık evlerde, sivrisinek ve yakarcalardan korunmak için, pencerelere taktırdığımız sineklikler ve gece yatak çevresine cibinlik olarak kullandığımız, küçük gözlü tül bile bir fiziki mücadele örneği olarak gösterilebilir.
- Biyolojik Mücadele:
Sulak gölet ve göl tipi alanlarda sivrisinek larvalarını yiyerek üremelerini engelleyen gambusia balığı temin ederek bu alanlara bırakılması da biyolojik bir mücadele örneğidir.
- Kimyasal Mücadele:
Bu mücadele yöntemi bizim meslek olarak yaptığımız işin kapsamında bulunmaktadır. Pestisit kullanımı, larvasit kullanımı, rodentisit kullanımı yapılan uygulamaların başında gelmektedir. Tüm dünyada profosyonel olarak bu kimyasalları kullanmak, uygulamak ve uygulayıcısı olmak için bazı kanunlar ve mevzuatlar bulunmaktadır.
Ülkemizde Halk Sağlığı alanında Zararlılar ile Kimyasal Mücadele gerçekleştirmek için, Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı alanında yetkilendirilmiş kurum ve kuruşlar tarafından, kurallarına uygun olarak yapılması uygun görülmüş ve mevzuatlara uygun firma ve kuruluşlara, bu kimyasal mücadele yetkisi verilmiştir.
Böcekler hastalık bulaştırır mı?
Evet böcek ve sineklerin bazıları bulaşıcı hastalıkları, hasta insanlardan, sağlıklı insanlara taşımaktadırlar.
Sinek ve böceklerin taşıdığı hastalıklar nelerdir ?
Sivrisinekler: Sarı Humma,Dank Humması
Karasinekler: Tifo,Dizanteri,Kolera
Bitler: Tifüs
Keneler : Kırım Kongo Kanamalı Ateşi,Lyme Hastalığı
Fare,Sıçan,Kemirgenler : Tifüs,İyileşmesi Zor Deri Hastalıkları,Salmonella
Pire : Veba,Tifüs
Tatarcık,Yakarca : Şark Çıbanı,Tatarcık Humması
Zararlılar ile mücadelede kimyasal mücadelenin riskleri nelerdir ?
Zararlı türler ile kimyasal mücadele yapıldığı zamanlarda, ilk dikkat edilmesi gereken husus, öncelikle kimyasal mücadele uygulaması yapan kişilerin, ilaçlama işinde çalışan kişilerin, daha sonra ise insan ve toplum sağlığının korunmasına birinci öncelik verilerek, gerekli tedbirlerin alındıktan sonra zararlılar ile mücadele edilmesi gerekmektedir.
Son yıllarda, gazete ve internet sitelerinde bir çok yanlış ve uygun olmayan kimyasalların veya fumigant özelliği bulunan, çok tehlikeli sınıfta bulunan böcek öldürücü kimyasalların, yanlış veya uygun alanlarda kullanılmamasından dolayı, bireysel zehirlenmelerin veya toplumsal zehirlenmelerin olduğu ve bazı zamanlarda ise, bu yanlış ilaçlama uygulamalarından dolayı hayatını kaybeden, ölen kişilerin olduğu görülmektedir.
İnsan ve toplum sağlığı açısından risk oluşturan, kansorejen etkisi bulunan baz ilaç aktif maddeleri, Avrupa ülkelerinde üretimi, uygulanması ve kullanılası yasaklanmış olmasına rağmen, bizim ülkemizde yasaklanmayan, bazı aktif maddeli böcek ilaçları bulunmaktadır.
Tarım alanında veya amatör kullanıcılar tarafından, kullanılan birçok böcek ilacı, boş kapları diğer evsel atıklar gibi, normal çöplere atılmaktadır. İzmir dışındaki birçok dere yatağında veya sulama kanallarında, bağ ve bahçelerde kullanılan, boş ziari ilaç şişe ve plastik kutularını görmek mümkün.
Bu kimyasal boşlarının, dibinde kalan kimyasal ve toksit zararlılar, belli bir süre sonra denize ulaşmakta ve oradan yakalanan balık ve diğer midye gibi, deniz ürünlerinin tüketilmesi sonucunda hastalıklar başlamaktadır.
Hangi tür kimyasallar hangi böcekleri öldürür ?
Yaşam alanlarınızdaki böcek ve benzeri zararlıların, kendi imkânlarınız ile bertaraf ederek öldürmek istediğiniz zaman, size en yakın zirai ilaç bayisinden, bayi çalışanı tarafından tavsiye edilen böcek ilaçlarını alarak, size belirtiği dozlarda kullanarak kendi başınıza çözüm arayabilen kişilerden, birileri de sizler olabilirsiniz.
Size tavsiye edilen böcek ilaçlarını, kendiniz kullanmadan önce, muhakkak ilaç prospektüsünü okuyunuz, bu bilgileri okumadan böcek ilaçlaması yapmayınız. Çünkü birçok farklı tür böcek ve zararlılar için, her birine etkili farklı farklı pestisit ve kimyasallar bulunmaktadır.
Kullandığınız ilaç kablarını, usulüne uygun olarak, çevre, doğaya ve diğer canlı hayvanlara ve bitkilere zarar vermeyecek şekilde, boş kap ve şişelerin ambalajların imhasını yapınız.
Tüm böcek ve diğer zararlılar için üretilen, böcek ilaçlarının üretim tarihi ve son kullanma tarihi bulunmaktadır. Temin edeceğiniz pestisitleri kullanacağız metrekareye ve kullanacağınız daire sayısına göre, orantılı olarak satın alınız, tarihi geçen veya dibine aktif madde çökerek bozulan ilaçlar, size uzun zaman dilimi içerisinde herhangi bir yarar sağlamayacaktır.
Çoçukların pestisit ve böcek ilaçlarına karşı, hassasiyeti büyüklere göre çok daha fazla olduğunu unutmamak gerekir.
Böcek ilaçlarının bizlere zararı var mıdır ?
Belirtilen dozlarda kullanılmayan, uygun yerlerde kullanılmayan birçok böcek ilacının doğaya ve yaşam alanlarımıza, bizlere, çocuklara birçok yan etkisi bulunmaktadır.
Sadece bu belirttiklerimiz ile kalmayıp içtiğimiz suya, girdiğimiz denize, yediğimiz yemeğe, aldığımız hava non oksijen değer ve kalitesine göre de çeşitli zararları bulunmaktadır.
Böcekleri ve diğer zararlıları öldürmek için kullandığımız, böcek ve haşere ilaçlarının bizlerin de yaşam kalitesini ve yaşam sağlığımızı riske sokmayacak şekilde bilinçli olarak kullanmak gerekmektedir.
Böcek ilaçlarının doğaya olan zararları nelerdir?
Böcek ilaçları uygun olmayan dozlarda ve metodlarda kullanıldığı taktirde toprağın yapısına girerek, toprakta yetiştirilen tüm bitki ve meyve kökleri tarafından emilerek meyve tanelerinde, insan sağlığını riske sokabilirler.
Böcek ilaçları uygun hava şartlarında kullanıldığı taktirde, rüzgar vasıtasıyla başka ürünlerin bulunduğu tarla, bağ ve bahçelere ulaşarak, ekonomik açıdan sorun teşkil ederler.
Böcek ilaçları uygun ilaçlama saatlerinde uygulanmadığı taktirde, buharlaşarak başka bir yerlere taşınabilirler, oradan da yağmurlar ile birlikle tekrar ekili topraklara karışabilirler.
Böcek ilaçları yanlış ekipman ve metodlar ile kullanıldığında, bitkilerin ve insanların vücut yapılarına girebilirler.
Böcek ilaçlarının boş kutuları, usulüne uygun toplama yerlerinde toplanarak, yetkili kişiler tarafından uygun imhası yapılmadığından dolayı, yeraltı ve yerüstü sularına karışabilirler.
Böcek ilaçlarının yan etkilerinde en çok kimler etkilenir?
İlk olarak etkilenecek kişiler, böcek ilaçlama işini meslek olarak seçen ve geçimini bu işi yaparak sağlayan ilaçlama uygulama personelleri (Biyosidal Ürün Uygulayıcıları,İlaçlamacılar)
Daha sonra ise, böcek ilaçlama işini hiçbir güvenlik önlemi almayarak apartmanlarda kapıcı olarak çalışan görevliler. Tarım sekteründe çalışanlar, kendi bağ ve bahçe ilaçlamasını yapan kişiler.
Böcek ilacı alımı satımı yapan dükkânlarda çalışan kişiler. Böcek ilaçları üretimi fabrikasında çalışan kişiler. Böcek ilacı hazırlığından, olumunda, sevkiyatında çalışan kişiler ve pestisit ve böcek ilaçlarının boş kaplarının imhasında çalışan kişiler risk altında bulunmaktadırlar.
Böcek ilacında zehirlenme veya etkilenme nasıl olur?
Böcek ilaçlarından, böcek ilacı uygulayan kişilerin en çok deri yolu ile temasından dolayı zehirlendiği görülmektedir.
Vücudun en çok el ve yüz kısımlarından, böcek ilaçlarından maruz kalındığı hastaneye başvuran kişilerden bilinmektedir. Böcek ilaçlamaların uygulamasında, koruyucu tulum kullanılmaması veya yetersiz, kalitesiz malzemelerden üretilen tek seferlik kullanım özelliği olan, tulumlardan sızan, geçen böcek ilaçlarınında, kullanan kişilerin kıyafetleri ile vücutlarına geçtiği gözlemlenmiştir.
Böcek ilaçlarından en çok etkilenen, ikinci yol ise solunum yoluyla etkiletişimdir. Genellikle kapalı alanlarda ULV yöntemiyle kullanılan, böcek ilaçlama uygulamasından sonra, ev sahibinin merak amaçlı içeri girmesi veya böcek ilaçlaması yapan kişiye, duyulan güvensizlikten dolayı, böcek ilaçlama uygulamasının yakın mesafeden takip edilerek, solunum yoluyla zehirlenmesidir.
Sindirim sistemin etkilenmesi ile, istem dışı böcek ilacı zehirlenmeleri, pek rastlanılmamaktadır. Ancak intihar amaçlı olarak, fare zehiri yutulması, böcek ilaçlacı içilmesi sonucu zehirlenmeler ve hatta erken müdahale etmeme durumunda ise, ölümle sonuçlanan vakalar olmaktadır.
Böcek ilacı zehirlenmesi olduğunda bilinmesi gerekenler?
Atropinler, böcek ilacı zehirlenmesinde, kullanıcıları veya maruz kalanları korumaz, sadece belirtileri geciktir. Uyku ilaçları, morfin, amonofilin, solunumu durduran, solunumu yavaşlatan ilaçlar böcek ilacı zehirlenmelerinde kesinlikle kullanılmaz.
Böcek ilaçlarının ağız yoluyla alınması halinde, içilecek bir bardak sütün zehirlenmeyi önleyiciyi etkisi bulunmamakla birlikte, içilen böcek ilacının yayılmasını da engelleyici bir yanı bulunmamaktadır.
Deri yoluyla gerçekleşen zehirlenmelerin, büyük kısmı el ve ön koldan olmaktadır. Böcek ilacına maruz kalan kişinin, elbiseleri çıkarılmalı vücudu mümkün ise sabunlu su ile yıkanarak boy duşu aldırılmalıdır.
Böcek ilacına maruz kalan kişi eğer solunum yoluyla ile zehirlendiyse maruz kalan kişi temiz havaya çıkarılmalı. Solunum yolu kontrol edilmelidir. Eğer böcek ilacı gözlere temas ettiyse akan temiz suyun altında 10 dakika göz duşu yaptırılmalıdır.
Böcek ilacı zehirlenmesine maruz kalan kişi, agız yoluyla bulaştırdıysa, ağız içinin komple yıkanması. Yutulmuş böcek ilaçlarının bazıları su ile seyreltildiğinde, saf halinde daha zehirli olabildiğinden, dolayı acil müdahale ekibini beklemek daha yararlı olur.
Böcek ilacı zehirlenmelerinde yapılması gerekenler nelerdir?
- Böcek İlacı zehirlenmesine karşı maruz kalan kişiye yardım etmeden önce, kendinizin de ortamdaki böcek ilacından veya pestisitlerden zarar görüp zehirlenmemeniz için gerekli önlemleri alınız.(Ortamın havalandırılması, kapı ve pencerelerin açılarak ortama temzi hava girişinin sağlanması gibi)
- Böcek İlacına Maruz kalan kişiyi bulunduğu ortamdan açık havaya veya dışarıya alınız.
- Böcek ilacına maruz kalan kişinin bilinç durumunu kontrol ederek, solunum ve dolaşımını kontrol edin.
- Böcek ilaçlamasına sebep olan boş ve dolu böcek ilacı kabını bir poşete koyarak, tıbbi yardım için gelen Acil Servis personeline dökülmeyecek şekilde teslim ediniz.
- Zehir Danışma Hattını (114 ZEHİR DANIŞMA HATTI veya 112 ACİL ÇAĞRI MERKEZİNİ ARAYINIZ)
- Zehir Danışma Hattına Açıklayıcı Bilgilendirme Yapınız.
Aden ilaçlama Çevre Sağlığı Hizmetleri olarak, 7 gün 24 saat 0232 2550101 numaralı telefondan keşif ve randevu talebi oluşturabilirsiniz.
Korona virüs Sertifikası, Restorant, Cafe ve işyeri ilaçlaması ve diğer ilaçlama konularında. 0232 255 01 01 numaralı telefonlardan 7 gün 24 saat ulaşabilirsiniz.
Ayrıca iletişim formumuzu doldurarak da bize ulaşabilirsiniz.